Vi rút bại liệt xâm nhập vào cơ thể bằng cách nào?

Sốt bại liệt là căn bệnh trẻ nhỏ hay gặp phải, không chỉ gây ra những ảnh hưởng tới cơ thể hay hệ thần kinh mà còn có thể dẫn tới tử vong.

Dù vậy, những triệu chứng của căn bệnh này lại rất khó nhận biết cũng như dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác.

I. Bệnh sốt bại liệt là gì?

Bệnh sốt bại liệt (hay còn được biết đến với tên gọi bệnh viêm tủy xám – poliomyelitis) là một căn bệnh rất dễ lây lan, mắc phải do bị vi rút tấn công vào hệ thần kinh. Trẻ em nhỏ hơn 5 tuổi dễ mắc phải bệnh này hơn ở các lứa tuổi khác.

Có khoảng 95 - 99% người bị nhiễm vi rút bại liệt (poliovirus) không có triệu chứng bị bệnh hay còn được gọi là sốt bại liệt thể không triệu chứng lâm sàng (dưới lâm sàng). Cho dù không có triệu chứng, người bị nhiễm virus bại liệt vẫn có thể lây lan vi rút và làm người khác mắc bệnh.

- Sốt bại liệt thể không liệt (Non-paralytic polio)

Dấu hiệu và triệu chứng của sốt bại liệt thể không liệt kéo dài từ 1 đến 10 ngày và khá giống với dấu hiệu và triệu chứng cảm cúm thông thường, bao gồm: Sốt, đau họng, đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi, viêm màng não…

Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh sốt bại liệt thể không liệt khá giống với cảm cúm thông thường

- Sốt bại liệt thể liệt (paralytic polio)

Sốt bại liệt thể liệt có thể dẫn đến tê liệt tủy sống (bại liệt cột sống), não bộ, hoặc cả hai. Triệu chứng ban đầu tương tự với bại liệt thể không liệt. Nhưng sau 1 tuần, các triệu chứng nặng nề hơn bắt đầu xuất hiện là: Mất phản xạ, co thắt dữ dội và đau cơ, chân tay lỏng lẻo và mềm, đôi khi bị ở một bên cơ thể, tê liệt đột ngột, tạm thời hoặc vĩnh viễn…

Tuy nhiên, các trường hợp tê liệt hoàn toàn là rất hiếm. Trường hợp bại liệt dẫn đến tê liệt vĩnh viễn chỉ chiếm 1%. Khoảng 5-10% trường hợp sốt bại liệt thể liệt, vi rút sẽ tấn công các cơ giúp chúng ta thở, từ đó gây tử vong.

II. Vi rút bại liệt xâm nhập vào cơ thể người như thế nào?

Do đặc tính dễ lây lan, vi rút bại liệt lây truyền qua đường tiếp xúc với phân của người bị nhiễm. Ngoài ra, chúng cũng có thể lây lan qua các vật dụng hay qua hắt hơi/ho… Theo Mayo Clinic, vi rút này dễ lây lan đến nỗi bất kỳ ai sống chung với người bệnh cũng có thể bị nhiễm bệnh.

Phụ nữ mang thai, người bị suy yếu miễn dịch (ví dụ bệnh nhân nhiễm HIV) và trẻ em là những đối tượng dễ bị nhiễm vi rút bại liệt nhất.

Nếu chưa được tiêm vắc xin sốt bại liệt, nguy cơ nhiễm bệnh sốt bại liệt của bạn có thể tăng cao khi bạn:

• Đi đến một vùng từng bị bùng phát dịch bệnh sốt bại liệt

• Chăm sóc hoặc sống với người bị bệnh sốt bại liệt

• Xử lý mẫu vi rút bại liệt ở phòng thí nghiệm

• Đã cắt bỏ amiđan

• …..

Sau sốt bại liệt, người bệnh có thể khó tập trung

III. Biến chứng sau sốt bại liệt:

Bệnh sốt bại liệt có khả năng trở lại ngay cả sau khi người bệnh đã hồi phục. Điều này có thể xảy ra sau 15 đến 40 năm. Triệu chứng thường gặp của hội chứng sau sốt bại liệt (PPS) là:

• Cơ và khớp yếu

• Cơn đau cơ trở nên nặng hơn

• Dễ mệt mỏi hoặc kiệt sức

• Teo cơ

• Gặp khó khăn khi thở hoặc nuốt

• Ngưng thở khi ngủ hoặc gặp phải các vấn đề hô hấp lúc ngủ

• Các cơ chưa được giải phẫu trước đây bắt đầu trở nên yếu đi

• Trầm cảm, cáu gắt, phiền muộn thất thường

• Khó tập trung và giảm trí nhớ

Có từ 25 - 50% người mắc phải hội chứng sau sốt bại liệt (PPS). Hãy liên hệ với bác sĩ nếu bạn đã từng bị bệnh sốt bại liệt và bắt đầu thấy mình xuất hiện những triệu chứng này. Lưu ý: PPS không xuất hiện ở các bệnh nhân chưa từng mắc bệnh sốt bại liệt. Phương pháp điều trị gồm các cách quản lý nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn, giảm cơn đau và sự mệt mỏi.

IV. Điều trị bệnh bại liệt:

Do không có cách chữa trị, nên cách tốt nhất để điều trị bệnh bại liệt là ngăn ngừa bằng cách tiêm chủng. Trẻ em nên được chích ngừa bại liệt theo lịch tiêm chủng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).

Cho trẻ dùng vaccin phòng bệnh sốt bại liệt

Lịch tiêm chủng CDC

Tuổi

2 tháng Liều đơn

4 tháng Liều đơn

6-18 tháng Liều đơn

4-6 tuổi Liều tăng cường

Trong những trường hợp hiếm gặp, vaccin ngừa bại liệt có thể gây nên các phản ứng dị ứng nhẹ hoặc năng, chẳng hạn như:

• Vấn đề về hô hấp

• Sốt cao

• Chóng mặt

• Phát ban

• Sưng cổ họng

• Nhịp tim nhanh

Nguy cơ nhiễm phải bệnh cao nhất là khi đi đến một khi vực mà bệnh bại liệt vẫn còn phổ biến. Vì vậy, trước khi đi du lịch, hãy đảm bảo rằng mình đã được tiêm đầy đủ vaccin phòng bệnh.