PHÂN BIỆT CHỨNG TỰ KỶ VÀ TRẦM CẢM Ở TRẺ

Hiện nay, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn giữa tự kỷ và trầm cảm hoặc đồng nhất cả hai. Thật ra, đây là hai tình trạng khác nhau, mặc dù vẫn có tác động tới nhau.

Để biết cách quan tâm, chăm sóc người thân mắc bệnh đúng cách bạn cần phân biệt một cách rõ ràng giữa 2 khái niệm tự kỷ và trầm cảm.

I. Hiểu đúng về tự kỷ:

Tự kỷ là một chứng rối loạn hành vi thần kinh phức tạp đặc trưng bởi khiếm khuyết về tương tác xã hội, phát triển ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp kết hợp với những hành vi cứng nhắc, lặp đi lặp lại.

Vì tự kỷ bao gồm một loạt các triệu chứng nên người ta gọi đây là chứng rối loạn phổ tự kỷ. Nếu phân theo mức độ nghiêm trọng, tự kỷ có thể ở mức nhẹ chỉ hơi cản trở cuộc sống hằng ngày, trong một số trường hợp nghiêm trọng đòi hỏi sự can thiệp y tế.

Trẻ mắc chứng tự kỷ thường gặp khó khăn trong vấn đề giao tiếp và thấu hiểu suy nghĩ, cảm xúc của người khác. Điều này khiến chúng rất khó thể hiện bản thân thông qua từ ngữ, điệu bộ, nét mặt hay tiếp xúc.

Trẻ tự kỷ thường tự cô lập bản thân

Một đứa trẻ bị tự kỷ và nhạy cảm thường cực kỳ lo lắng, hay thậm chí cảm thấy sợ những âm thanh, sờ chạm, mùi hương hoặc hình ảnh mà đối với người khác là bình thường.

Ngoài ra, trẻ bị tự kỷ cũng thường có những cử động cơ thể rập khuôn, lặp đi lặp lại như rung chân, đi tới đi lui hay vỗ tay. Chúng có thể có những phản ứng bất thường đối với người khác, thích chơi với đồ vật hơn với người, chống đối lại những thay đổi trong thói quen hàng ngày của chúng hoặc có những hành vi hung hăng, tự làm mình bị thương. Có trẻ còn bị co giật. Trong nhiều trường hợp, co giật thường không xảy ra sớm cho đến tuổi vị thành niên.

Các biểu hiện của tự kỷ thường xuất hiện rõ nhất trong ba năm đầu đời của trẻ. Một số trẻ có biểu hiện từ khi mới sinh. Một số khác lúc đầu phát triển bình thường, chỉ bộc lộ rõ thành triệu chứng khi được 18 - 36 tháng tuổi. Tự kỷ phổ biến gấp 4 lần ở nam so với nữ. Thu nhập gia đình, lối sống, trình độ học vấn không ảnh hưởng đến nguy cơ một đứa trẻ mắc tự kỷ.

II. Hiểu đúng về trầm cảm:

Trầm cảm là một rối loạn tâm thần phổ biến đặc trưng bởi tâm trạng buồn rầu liên tục và mất hứng thú trong các hoạt động bình thường vẫn hứng thú, kèm theo việc mất khả năng thực hiện các sinh hoạt hàng ngày ít nhất trong vòng 2 tuần.

Hơn nữa, trẻ bị trầm cảm thường có những biểu hiện sau:

• Mất năng lượng

• Thay đổi khẩu vị

• Ngủ nhiều hơn hoặc ít đi

• Lo âu, kém tập trung, lưỡng lự, bồn chồn…

Trầm cảm có thể chữa được bằng thuốc chống trầm cảm hay tư vấn tâm lý hay kết hợp cả hai.

Trẻ bị trầm cảm thường có những biểu hiện mất năng lượng

III. Phân biệt tự kỷ và trầm cảm ở trẻ:

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, sự kết hợp ngẫu nhiên của một số gen nào đó có thể khiến cho một đứa trẻ bị tự kỷ. Tự kỷ xuất hiện từ khi đứa trẻ sinh ra và biểu hiện dễ thấy nhất trong ba năm đầu đời.

Trong khi đó trầm cảm xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như bị ảnh hưởng bởi những chấn thương tâm lý, sử dụng thuốc có tác dụng phụ và yếu tố di truyền. Tuy nhiên, trầm cảm không phải là bẩm sinh.

Một số người mắc chứng trầm cảm bị suy giảm nhận thức đến một mức độ nào đó. Trái ngược với những suy giảm nhận thức điển hình, chậm phát triển ở tất cả các lĩnh vực, người bị tự kỷcho thấy sự phát triển kỹ năng không đồng đều. Họ gặp vấn đề trong một số lĩnh vực, đặc biệt khả năng giao tiếp và quan hệ với người khác. Tuy vậy, họ có thể phát triển một cách khác thường các kỹ năng ở những lĩnh vực khác như vẽ, soạn nhạc, giải toán hay ghi nhớ những sự kiện. Vì lý do này, họ có khả năng đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra trí thông minh phi ngôn ngữ, có thể ở mức trung bình hoặc trên trung bình.

Cuối cùng, các biểu hiện của tự kỷ và trầm cảm ngỡ giống như rất khác nhau như nêu trên. Do đó, cần chú ý các biểu hiện tự kỷ ở trẻ, đặc biệt trong 3 năm đầu đời để có biện pháp can thiệp kịp thời nhằm giúp trẻ có thể hòa nhập tốt với cộng đồng.

SV Y3 – Đặng Nữ Thùy Trang

Khoa Y – Trường Đại học Quốc gia TP.HCM

Link: https://medihub.vn/bai-viet/phan-biet-chung-tu-ky-va-tram-cam-o-tre/