CÁC LOẠI MEN GAN VÀ CÁCH NHẬN BIẾT MEN GAN CAO

Men gan “tiết lộ” rất nhiều về tình trạng sức khỏe. Do đó, hiểu rõ về men gan cũng như tình trạng men gan cao sẽ giúp bạn luôn “sở hữu” một lá gan khỏe mạnh.

Men gan cao là một dấu hiệu của tổn thương gan rất phổ biến hiện nay. Tuy nhiên không nhiều bài viết nói về bản chất của các loại men gan hay lý do vì sao men gan tăng lại là dấu hiệu của một cơ thể không khỏe mạnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn một số điều nên biết về men gan cũng như một số nguyên nhân gây nên hiện tượng men gan cao.

I. Có mấy loại men gan?

Men (hay còn gọi là enzym) là các protein có vai trò là chất xúc tác các phản ứng sinh hóa diễn ra trong cơ thể. Men gan chỉ một số men thực hiện vai trò này tại gan. Dưới đây là một số loại men gan quan trọng bạn nên biết:

- Alanine transaminase (ALT hoặc SGPT)

ALT được cơ thể sử dụng để chuyển hóa protein. Nếu gan bị tổn thương hoặc không hoạt động đúng cách, ALT có thể được giải phóng vào máu. Điều này khiến mức ALT tăng lên.

Kết quả xét nghiệm này cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu tổn thương gan.

Men gan cao là một dấu hiệu của tổn thương gan rất phổ biến hiện nay

- Aspartate transaminase (AST hoặc SGOT)

Aspartate aminotransferase (AST) là một loại men gan được tìm thấy trong một số bộ phận của cơ thể bao gồm tim, gan và cơ. Vì nồng độ AST không cụ thể đối với tổn thương gan như ALT, nó thường được đo cùng với ALT để kiểm tra các vấn đề về gan. Khi gan bị tổn thương, AST có thể được giải phóng vào máu.

Kết quả xét nghiệm AST cao có thể là dấu hiệu của vấn đề về gan hoặc cơ.

- Phosphatase kiềm (ALP)

Alkaline phosphatase (ALP) là loại men gan được tìm thấy trong xương, ống dẫn mật và gan. Xét nghiệm ALP thường được kết hợp với một số xét nghiệm khác.

Hàm lượng ALP cao có thể biểu hiện tình trạng viêm gan, tắc nghẽn ống dẫn mật hoặc bệnh về xương. Trẻ em và thanh thiếu niên có thể có mức ALP cao hơn vì xương đang phát triển. Ngoài ra, mang thai cũng có thể làm tăng nồng độ ALP.

- Gamma-glutamyl transferase (GGT)

GGT có mặt chủ yếu ở các tế bào thận, gan và tụy. Mặc dù hàm lượng GGT cao nhất ở mô thận nhưng GGT trong máu có nguồn gốc chủ yếu từ hệ thống gan mật. GGT nhạy hơn các chỉ số men gan khác trong phát hiện vàng da tắc mật, viêm đường mật và viêm túi mật.

GGT tăng cao nhất trong và sau tắc nghẽn đường mật, đạt mức từ 5 – 30 lần bình thường. GGT tăng nhẹ hơn trong nhiễm trùng gan. Tăng GGT cũng được ghi nhận trong máu của bệnh nhân bị xơ gan do rượu bia hay sử dụng rượu bia nặng.

II. Những điều cần biết về xét nghiệm men gan

Xét nghiệm men gan là một xét nghiệm máu nhằm giúp chẩn đoán và theo dõi tổn thương hoặc bệnh gan. Các xét nghiệm này đo lường nồng độ của các men gan trong máu.

Nồng độ men gan của một người nam trưởng thành bình thường

Cần lưu ý, kết quả xét nghiệm men gan bất thường không có nghĩa bạn có bệnh gan, tuy nhiên cũng không nên chủ quan hãy yêu cầu bác sĩ giải thích thật rõ về tình trạng của mình để chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

- Chỉ định xét nghiệm men gan

• Tầm soát nhiễm trùng gan, chẳng hạn viêm gan

• Theo dõi sự tiến triển của một căn bệnh, chẳng hạn viêm gan do vi rút hoặc do rượu và xác định hiệu quả của cách điều trị

• Kiểm tra mức độ nghiêm trọng của bệnh, đặc biệt xơ gan hay chai gan

• Theo dõi các tác dụng phụ của thuốc

- Điều nên làm trước và sau xét nghiệm men gan

Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn đầy đủ trong việc chuẩn bị để xét nghiệm men gan. Một số loại thuốc và thực phẩm có thể ảnh hưởng đến nồng độ men gan trong máu, do đó bạn có thể được yêu cầu tránh một số loại thuốc hoặc tránh ăn bất cứ thứ gì trong một khoảng thời gian trước khi xét nghiệm. Tuy nhiên, bạn có thể uống nước trước xét nghiệm.

Nồng độ men gan trong máu có thể chỉ ra tình trạng của gan

Sau xét nghiệm, bạn có thể sinh hoạt như bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy muốn xỉu hoặc choáng váng trong khi rút máu, nên nghỉ ngơi trước khi rời khỏi phòng xét nghiệm. Nếu cần thiết, có thể nhờ bác sĩ tư vấn thêm.

Nếu kết quả xét nghiệm men gan cho thấy chức năng gan bạn có vấn đề, bác sĩ sẽ tiếp tục xem xét bệnh sử của bạn để giúp xác định chính xác nguyên nhân. Theo đó, bạn có thể cần làm thêm xét nghiệm viêm gan, các bệnh nhiễm trùng hoặc các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến gan. Ngoài ra, bạn cũng có thể được chỉ định chẩn đoán hình ảnh hay sinh thiết gan.

Tóm lại, tăng men gan ở giai đoạn đầu không thường có triệu chứng rõ rệt, vì vậy, cách tốt nhất để kiểm tra men gan là kiểm tra sức khỏe định kỳ. Ngoài ra, một chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh cũng góp phần không nhỏ để bảo vệ bản thân khỏi tình trạng men gan cao.

Tổng hợp từ WebMD, Mayoclinic

Sinh viên Y2. Lê Hoàng Huy

Khoa Y – ĐHQG TP.HCM

Link medihub: https://medihub.vn/bai-viet/cac-loai-men-gan-va-cach-nhan-biet-men-gan-cao/