XÉT NGHIỆM MÁU ĐƠN GIẢN CÓ THỂ DỰ ĐOÁN ĐƯỢC TÌNH TRẠNG SINH NON

Xét nghiệm máu ở thai phụ có thể dự đoán được nguy cơ sinh non

Một xét nghiệm máu đơn giản có thể dự đoán sớm nguy cơ sinh non đối với phụ nữ đang mang thai. Tiếp cận từ những vật chất di truyền trôi nổi tự do, phương pháp này có tiềm năng rất lớn giải quyết được mối bận tâm hàng đầu của nhiều sản phụ cũng như giới y khoa.

Vật chất di truyền của chúng ta tồn tại chủ yếu bên trong các tế bào. Nhưng một lượng nhỏ DNA và RNA không nằm ở đó mà trôi nổi trong máu, thường do các tế bào sắp chết tiết ra. Ở phụ nữ mang thai, vật chất di truyền tự do là một hỗn tạp của nucleic acid từ thai nhi, nhau thai và từ mẹ.

Stephen Quake, một nhà nghiên cứu sinh học tại Stanford người đã tìm ra cách sử dụng vật chất di truyền tự do này để giải quyết một trong những vấn đề đau đầu nhất của y học: cứ 10 em bé sinh ra thì có khoảng một em bé sinh non.

Trên thế giới hiện nay, 10 trẻ sinh ra là có khoảng 1 trẻ sinh non

DNA và RNA trôi nổi tự do chứa thông tin có thể thay thế cho các phương pháp xâm lấn trước đây như: lấy sinh thiết khối u hoặc chọc bụng của phụ nữ mang thai để thực hiện chọc dò dịch ối. Tuy nhiên, giờ đây việc phát hiện và giải trình tự một lượng nhỏ vật chất di truyền trôi nổi chứa trong máu thực hiện dễ dàng và ít xâm lấn. Trong vài năm gần đây, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu phát triển các xét nghiệm máu phát hiện ung thư (bằng cách dùng DNA phát hiện các tế bào khối u) và sàng lọc trước sanh các tình trạng như hội chứng Down.

Các xét nghiệm này cho phép tìm kiếm các đột biến gene trên DNA. RNA mặt khác là một phân tử điều hòa biểu hiện gene, số lượng protein được sản xuất từ một gene. Bằng cách giải trình tự RNA tự do trong máu của mẹ, nhà khoa học có thể phát hiện ra sự dao động trong biểu hiện của 7 gene mà họ nghĩ rằng có liên quan đến sinh non. Điều này cho phép chúng ta xác định sớm nguy cơ sinh non của phụ nữ. Sau khi được dự báo, các bác sĩ có thể thực hiện các biện pháp ngăn chặn việc sinh non và giúp đứa trẻ có cơ hội sống tốt hơn.

Phương pháp xét nghiệm máu đơn giản từ những vật chất di truyền tự do này cho phép chúng ta tầm soát vấn đề sinh non sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời giúp cho đứa trẻ có thể phát triển tốt hơn.

Link tham khảo: https://www.technologyreview.com/lists/technologies/2019/

Trần Sơn Trúc

Sinh viên Y2 Khoa Y ĐHQG HCM.