NHỊN ĂN SÁNG ĐỂ GIẢM CÂN - NÊN HAY KHÔNG?

Trong bối cảnh hiện nay, vì nhiều lí do mà nhiều người chọn cách nhịn ăn sáng để giảm cân. Vậy đó có phải là việc làm tốt? Tác hại về sức khỏe sẽ như thế nào?

I. Nhịn ăn sáng có thể làm tăng tình trạng viêm:

Một nghiên cứu tại Đại học Hoffenheim (Đức) được tiến hành trên 17 người đàn ông khỏe mạnh trong 3 ngày tương ứng với 3 chế độ dinh dưỡng khác nhau: 1 ngày họ ăn 3 bữa đều đặn, 1 ngày họ nhịn ăn sáng, 1 ngày họ nhịn ăn chiều. Họ vẫn được đảm bảo lượng calo tương đồng nhau (chẳng hạn với những ngày họ phải nhịn 1 bữa, 2 bữa còn lại sẽ được tăng thêm calo vào khẩu phần ăn). Mỗi ngày, mẫu máu sẽ được lấy định kì từ 7h sáng đến 9h tối để đo lượng hormone, nồng độ glucose và insulin trong máu và hoạt động tế bào miễn dịch.

Nghiên cứu này chỉ ra việc kéo dài thời gian nhịn đói qua đêm (có thể bằng việc nhịn ăn sáng) giúp tiêu hao nhiêu calo hơn. Tuy nhiên, những người nhịn ăn sáng được ghi nhận có tình trạng tăng nồng độ glucose máu và tình trạng kháng insulin đi kèm với những dấu hiệu của tình trạng viêm theo phân tích kết quả mẫu máu sau bữa trưa. Ở những người này, thí nghiệm cũng ghi nhận có tình trạng tăng cường quá trình oxy hóa chất béo từ nguồn chất béo dự trữ. Điều này nghe qua có vẻ là tốt, đặc biệt cho những người cần giảm cân. Tuy vậy, các nhà nghiên cứu cho rằng điều này ảnh hưởng đến tính linh hoạt trong chuyển hóa – khả năng chuyển từ “đốt” đường sang “đốt” mỡ. Điều này có thể là tiền đề của tình trạng viêm (dù ở mức độ nhẹ) cũng như rối loạn cân bằng đường huyết.

Cũng do tình trạng viêm mạn tính ảnh hưởng đến độ nhạy cảm với insulin, các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc nhịn ăn sáng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ béo phì hay đái tháo đường type 2. Đó là chưa kể béo phì cũng có thể do những người nhịn ăn sáng có xu hướng ăn nhiều quá mức vào các bữa khác trong ngày.

Béo phì được cho là một nguy cơ tiềm tàng của rối loạn chế độ dinh dưỡng do nhịn ăn sáng

II. Những tranh cãi về kết quả nghiên cứu:

Courtney Peterson, giáo sư trợ giảng khoa học dinh dưỡng tại Đại học Alabama Birmingham cho rằng nghiên cứu vẫn chưa đủ mạnh để chứng tỏ nhịn ăn sáng gây tác hại đối với sức khỏe. Theo đó, dấu hiệu tình trạng viêm tăng trong mẫu được lấy sau bữa trưa không có nghĩa là sẽ tăng trong cả những buổi còn lại. Ngoài ra, thời gian thực hiện nghiên cứu còn khá ngắn nên những kết luận về tác hại của sự nhịn ăn sáng đều đặn chưa có độ tin cậy cao.

III. Lời khuyên được đưa ra:

Theo Peterson, việc nhịn ăn sáng có 1 tác dụng ngược rất thường gặp là sự kích hoạt cơn đói ở những bữa sau đó trong ngày, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Điều này có thể kéo theo việc họ ăn rất nhiều trong những bữa sau hoặc “ăn vặt” nhiều hơn – những điều hoàn toàn không tốt cho sức khỏe. Nhịn ăn sáng nói riêng hay chế độ ăn theo khung giờ cố định (time – restricting diet) đều cần sự quyết tâm tuân thủ và kế hoạch rõ ràng của người thực hiện nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Cũng trong nghiên cứu của Đại học Hoffenheim, việc đốt calo khi bỏ bữa chiều hiệu quả hơn so với bỏ bữa sáng. Vậy nên, nếu phải “hi sinh” một bữa nhằm mục đích giảm cân, nhịn bữa chiều được khuyến cáo hơn nhịn bữa sáng. Điều này được Peterson cho biết là hoàn toàn phù hợp với nhịp điệu sinh học hằng ngày của chúng ta. Theo đó, quá trình chuyển hóa và kiểm soát đường huyết của con người diễn ra tốt hơn vào buổi sáng so với các buổi còn lại trong ngày, do đó, ăn sớm vẫn là điều nên làm để tận dụng điều này.

Ăn vào thời điểm sớm trong ngày giúp bạn tận dụng nhịp sinh học có lợi cho cơ thể

Tổng kết lại, lợi ích và tác hại của việc nhịn ăn sáng là điều vẫn đang được thảo luận. Với những bằng chứng khoa học đến hiện tại, ăn sáng, hay chí ít là ăn vào một thời điểm sớm trong ngày, phù hợp với nhịp chuyển hóa của con người. Mọi chế độ “hi sinh” bữa ăn để giảm cân cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về dinh dưỡng nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Ở chiều ngược lại, cũng cần lưu ý rằng nhịn bữa ăn sáng không đồng nghĩa với việc tự hủy hoại sức khỏe bản thân. Bữa ăn nào quan trọng nhất trong ngày, phụ thuộc vào từng cá nhân.

Nguồn tham khảo:

https://time.com/4786181/skipping-breakfast-health-benefits/

https://www.businessinsider.com/skipped-breakfast-fasting-diet-nutrition-2018-12

Đỗ Trần Nguyên Huy

Sinh viên Y3, khoa Y ĐHQG HCM