ĐAU MẮT ĐỎ VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Đau mắt đỏ là một bệnh lý về mắt, thường là cấp tính. Bạn có thể tự điều trị đau mắt đỏ tại nhà để giảm khó chịu. Tuy nhiên, bạn nên đi tới bác sĩ để biết các lưu ý tránh tình trạng đau mắt của mình tệ thêm. Hãy cùng tìm hiểu đau mắt đỏ thì nên kiêng gì nhé!

I. Đau mắt đỏ là gì?

“Đỏ ngầu”, “ngứa” và “sạn” là những từ phổ biến được sử dụng để mô tả về đau mắt đỏ (hay gọi là viêm kết mạc), đây là một bệnh lý rất dễ lây lan và cấp tính, thường tự khỏi sau 2 tuần mà không cần điều trị.

Đau mắt đỏ là một bệnh lý cấp tính và có thể tự khỏi mà không cần điều trị

Đau mắt đỏ là tình trạng viêm ở lớp kết mạc – là một lớp màng mỏng bao phủ kết mạc (lòng trắng) của mắt. Có bốn loại viêm kết mạc chính: dị ứng, siêu vi, vi khuẩn và do các chất kích thích.

• Đau mắt đỏ do dị ứng thường đi kèm với các triệu chứng dị ứng khác như ngứa, chảy nước mũi hoặc hắt hơi.

• Đau mắt đỏ do virus là phổ biến nhất và gây ra bởi cùng loại virus gây cảm lạnh thông thường. Do đó, nó thường đi kèm với các triệu chứng cảm lạnh như sổ mũi và ho.

• Đau mắt đỏ do vi khuẩn gây ra dịch tiết đặc và đáp ứng với thuốc nhỏ mắt kháng sinh hoặc thuốc mỡ.

• Đau mắt đỏ gây ra bởi chất kích thích thường là do sự kích thích từ một vật lạ với mắt hoặc tiếp xúc với khói, bụi, hoặc hóa chất. Đây là loại đau mắt đỏ không lây.

II. Các triệu chứng:

• Kết mạc (lòng trắng) của mắt chuyển từ màu trắng sang hồng hoặc đỏ

• Sưng kết mạc (lớp mỏng lót phần trắng của mắt và bên trong mí mắt) và/ hoặc mí mắt

• Thường xuyên chảy nước mắt

• Cảm giác như có một vật thể lạ ở trong mắt và luôn muốn dụi mắt

• Ngứa, rát và/ hoặc nóng ở mắt

• Mắt thường tiết ra các chất nhầy hoặc mủ

Lòng trắng của mắt chuyển sang màu đỏ kèm cảm giác cộm, xốn có thể gợi ý tình trạng đau mắt đỏ

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý đau mắt đỏ thường không kèm giảm thị lực.

Ngoài ra, những nguyên nhân khác nhau sẽ gây ra các triệu chứng khác nhau như:

1/ Nguyên nhân từ siêu vi, sẽ có các triệu chứng:

• Có thể xảy ra cùng với các triệu chứng cảm lạnh, cúm hoặc nhiễm trùng đường hô hấp khác

• Thường bắt đầu ở một mắt và có thể lan sang mắt kia trong vài ngày

• Dịch tiết từ mắt thường lỏng chứ không đặc

2/ Nguyên nhân từ vi khuẩn, sẽ có các triệu chứng:

• Mắt thường chảy dịch tiết (mủ), có thể làm mí mắt dính vào nhau

• Đôi khi xảy ra cùng với nhiễm trùng tai

3/ Nguyên nhân từ dị ứng, sẽ có các triệu chứng:

• Thường xảy ra ở cả hai mắt

• Có thể gây ngứa dữ dội, chảy nước mắt và sưng ở mắt

• Có thể xảy ra cùng với các triệu chứng dị ứng, chẳng hạn như ngứa mũi, hắt hơi, đau rát, cồn cào ở cổ họng hoặc hen suyễn

4/ Nguyên nhân từ các chất kích thích, sẽ có các triệu chứng:

• Có thể tiết ra nước mắt và chất nhầy

III. Đau mắt đỏ lây lan như thế nào?

Thường thì đau mắt đỏ do virus và vi khuẩn gây ra, tuy nhiên chúng lại rất dễ lây lan từ người sang người theo những cách khác nhau thông qua:

• Tiếp xúc gần với người mắc bệnh, chẳng hạn như chạm hoặc bắt tay

• Tiếp xúc không khí do ho và hắt hơi

• Chạm vào một vật nào đó có vi trùng, sau đó dụi vào mắt trước khi rửa tay

Thậm chí, viêm kết mạc vẫn còn có thể lây cho người khác 1 tuần sau khi khỏi bệnh. Do đó, cần hết sức chú ý giữ vệ sinh cá nhân cũng như thói quen sinh hoạt của bản thân.

Giữ vệ sinh cá nhân trước khi tiếp xúc người khác là một trong những yếu tố tiên quyết giúp hạn chế lây lan tình trạng đau mắt đỏ

IV. Chẩn đoán:

Bác sĩ thường sẽ xác định loại virus, vi khuẩn hoặc dị ứng gây ra đau mắt đỏ dựa trên tiền sử bệnh nhân, triệu chứng và kiểm tra mắt. Đau mắt đỏ đúng như tên gọi của nó, luôn liên quan đến đỏ mắt hoặc sưng, ngoài ra nó còn có các triệu chứng khác có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân. Chính những triệu chứng này có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây đau mắt đỏ.

Tuy nhiên không phải lúc nào việc chẩn đoán cũng dễ dàng và chính xác, khi đó bác sĩ có thể sẽ lấy mẫu dịch tiết từ mắt bị nhiễm trùng của bạn đi xét nghiệm để giúp họ xác định dạng nhiễm trùng và cách điều trị tốt nhất.

V. Điều trị:

Đau mắt đỏ là một bệnh cấp tính có thể tự hết và thuộc dạng nhẹ nên bạn có thể tự điều trị tại nhà để giúp giảm viêm và khô mắt do viêm kết mạc, bạn có thể sử dụng túi chườm đá và nước nhỏ mắt mua ở các tiệm thuốc tây mà không cần toa bác sĩ. Ngoài ra, bạn cũng không nên tiếp xúc với người khác cho đến khi không còn các triệu chứng của đau mắt đỏ. Tuy nhiên, nếu như tình trạng của bạn vẫn không cải thiện sau khi đã thực hiện các biện pháp tự chăm sóc tại nhà thì bạn nên đến gặp bác sĩ sớm nhất có thể.

1/ Khi nào bạn cần đến đến gặp bác sĩ?

Bạn sẽ cần đến sự chẩn đoán từ bác sĩ nếu bạn bị đau mắt đỏ cùng với bất kỳ một trong những triệu chứng nào sau đây:

• Đau mắt

• Nhạy cảm với ánh sáng hoặc tình trạng mờ mắt không cải thiện khi các dịch trong mắt đã được làm sạch

• Đỏ mắt dữ dội

• Các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn hoặc không cải thiện, bao gồm cả đau mắt đỏ được cho là gây ra bởi vi khuẩn nhưng không cải thiện sau 24 giờ sử dụng kháng sinh

• Bạn có một sức đề kháng yếu, ví dụ như do bẩm sinh, nhiễm HIV, điều trị ung thư,…

Một điều cần lưu ý là đối với trẻ sơ sinh với bất kỳ triệu chứng nào của đau mắt đỏ đều nên phải nên được đi khám ngay.

2/ Đau mắt đỏ do siêu vi:

Hầu hết các trường hợp đau mắt đỏ do virus là nhẹ. Nhiễm trùng thường sẽ hết sau 7 đến 14 ngày mà không cần điều trị và không có biến chứng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau mắt đỏ do virus có thể mất từ 2 đến 3 tuần hoặc dài hơn để hết.

Bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng virus để điều trị các dạng đau mắt đỏ nghiêm trọng. Ví dụ, đau mắt đỏ do virus herpes simplex hoặc virus varicella-zoster gây ra. Tuy nhiên trong trường hợp này, kháng sinh sẽ không cải thiện đau mắt đỏ do virus vì những loại thuốc này không hiệu quả chống lại virus.

3/ Đau mắt đỏ do vi khuẩn:

Bác sĩ có thể kê toa một loại thuốc kháng sinh, thường tác động tại chỗ dưới dạng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ. Thuốc kháng sinh có thể giúp rút ngắn thời gian nhiễm trùng, giảm biến chứng và giảm lây lan sang người khác. Kháng sinh có thể cần thiết trong các trường hợp sau:

• Có dịch tiết (mủ)

• Khi đau mắt đỏ xảy ra ở những người có hệ thống miễn dịch yếu

Đau mắt đỏ do vi khuẩn ở dạng nhẹ có thể tự trở nên tốt hơn mà không cần điều trị bằng kháng sinh và không gây ra bất kỳ biến chứng nào. Nó thường cải thiện trong 2 đến 5 ngày mà không cần điều trị nhưng có thể mất 2 tuần để khỏi hoàn toàn.

4/ Đau mắt đỏ do dị ứng:

Đau mắt đỏ do dị ứng (như phấn hoa hoặc lông động vật,…) thường cải thiện bằng cách loại bỏ chất gây dị ứng ra khỏi môi trường sống của người đó. Thuốc dị ứng và một số loại thuốc nhỏ mắt (thuốc kháng histamine và thuốc co mạch tại chỗ), bao gồm một số loại thuốc nhỏ mắt theo toa, cũng có thể giúp giảm đau mắt đỏ do dị ứng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị kết hợp các loại thuốc uống để cải thiện triệu chứng.

VI. Đau mắt đỏ kiêng gì?

Sau đây là 10 điều bạn cần phải tránh khi bị đau mắt đỏ:

1/ Ngăn ngừa sự lây truyền: đau mắt đỏ do virus và vi khuẩn rất dễ lây lan từ người này sang người khác. Vì vậy một trong những điều cần lưu ý đầu tiên đó chính là tránh tiếp xúc với người khác nếu bạn bị đau mắt đỏ và ngược lại. Ngoài ra, bạn cũng có thể giảm đáng kể nguy cơ bị đau mắt đỏ hoặc lây sang người khác bằng cách giữ vệ sinh sạch sẽ.

2/ Tránh chạm hoặc dụi mắt. Điều này có thể làm tình trạng bệnh tồi tệ hơn hoặc lây lan sang mắt khác của bạn:

Chạm hoặc dụi vào mắt là một trong những điều kiêng kỵ của đau mắt đỏ

3/ Đảm bảo tính vô trùng của tay khi vệ sinh mắt: Không nên dùng tay chưa được vệ sinh sạch sẽ để làm sạch, nhỏ mắt hoặc bôi thuốc mỡ vào mắt bị nhiễm trùng của bạn.

4/ Đảm bảo tính vô trùng của dụng cụ khi vệ sinh mắt: sau khi vệ sinh xung quanh mắt của bạn vài lần một ngày bằng khăn lau hoặc bông gòn tươi thì tránh sử dụng lại chúng để vệ sinh tiếp mà nên vứt bỏ bông gòn sau khi sử dụng, và rửa khăn lau đã sử dụng bằng nước nóng và chất tẩy rửa.

5/ Không sử dụng cùng thuốc nhỏ mắt cho mắt bị nhiễm trên mắt không bị nhiễm.

6/ Tránh sử dụng vỏ gối, khăn trải giường, khăn lau quá lâu, nên thường xuyên thay mới.

7/ Tránh đeo kính áp tròng trong thời gian này.

8/ Tránh dùng chung vật dụng cá nhân, như gối, khăn lau, thuốc nhỏ mắt, dụng cụ trang điểm mắt hoặc mặt,… với người khác.

9/ Không tắm hồ bơi trong thời gian này.

10/ Nếu bạn bị đau mắt đỏ do dị ứng, hãy tránh các tác nhân dị ứng đó.

Đau mắt đỏ là một bệnh lý phổ biến và dễ lây lan, đặc biệt trong môi trường học đường. Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, tránh dụi tay vào mắt là những yếu tố cơ bản trong việc phòng và tránh bệnh đau mắt đỏ.

Người viết bài: Mai Thanh Nhã, YC2018, Khoa Y ĐHQG HCM

Nguồn tham khảo:

+ https://www.health.harvard.edu/blog/cases-pink-eye-conjunctivitis-dont-require-antibiotics-2017071712032

+ https://www.cdc.gov/conjunctivitis/about/index.html

+ https://www.webmd.com/eye-health/understanding-conjunctivitis-prevention