ĐƯỜNG GLUCOSE VÀ BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

“Glucose” bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “ngọt” – là một loại đường có trong thức ăn. Sau khi vào cơ thể, nhờ có Insulin – một hormone do tế bào tuyến tụy tiết ra – đường Glucose được chuyển từ máu vào tế bào nhằm mục đích tạo ra năng lượng và dự trữ. Với những người bị đái tháo đường lượng glucose trong máu sẽ cao hơn mức bình thường, lâu dài sẽ ảnh hưởng đến thận, mắt và nhũng cơ quan khác.

I. Cơ thể tạo ra đường Glucose như thế nào?

Đường Glucose chủ yếu có trong thức ăn giàu cacbohydrates, chẳng hạn như bánh mỳ, khoai tây và một số trái cây khác. Khi ta ăn, thức ăn xuống thực quản đến dạ dày. Tại dạ dày, acid và enzyme sẽ cắt thức ăn thành những mảnh nhỏ. Trong suốt quá trình đó, đường Glucose được giải phóng.

Sau đó, chúng sẽ đến ruột – nơi tất cả sẽ được hấp thu. Từ đây, đường Glucose sẽ đi vào máu và được Insulin đưa đến các tế bào.

II. Glucose giúp tạo và dự trữ năng lượng:

Cơ thể chúng ta được “thiết kế” để giữ lượng đường Glucose trong máu luôn ở mức ổn định. Tế bào Beta trong tuyến tụy sẽ “theo dõi” đường huyết sau mỗi vài giây. Khi lượng đường Glucose trong máu tăng sau bữa ăn, tế bào Beta sẽ tiết ra Insulin và máu. Insulin đóng vai trò như một chiếc chìa khóa giúp “mở khóa” tế bào cơ, mỡ và gan nhờ đó đường Glucose có thể đi vào dễ dàng. Và đường huyết đã được điều hòa theo một cách hết sức “kỳ diệu” của cơ thể đúng không nào!

Hình 1: Insulin - một hormone của cơ thể - giúp đưa đường Glucose đến các tế bào và điều hòa đường huyết

Hầu hết các tế bào trong cơ thể sử dụng đường Glucose, acid amin và chất béo làm năng lượng duy trì các hoạt động sống trong cơ thể. Tuy nhiên, đường Glucose lại là một nguồn nhiên liệu quan trọng cho bộ não của chúng ta. Tế bào thần kinh ở đó cần đường Glucose trong quá trình xử lý thông tin. Nếu không có “nhân vật” quan trọng này, não bộ sẽ không làm việc đúng với hiệu quả của nó.

Sau khi cơ thể sử dụng năng lượng cần thiết, lượng đường Glucose còn thừa sẽ được dự trữ dưới dạng Glycogen trong gan và cơ – lượng dự trữ này đủ cho cơ thể hoạt động cả ngày. Tuy nhiên, đừng để cơ thể rơi vào tình trạng cạn kiệt Glucose bạn nhé !

Khi chúng ta không ăn một vài giờ sau đó, lượng đường Glucose trong máu giảm. Tuyến tụy sẽ ngừng tiết Insulin. Tế bào Alpha trong tế bào tuyến tụy sẽ bắt đầu sản xuất ra một loại hormone khác được gọi là Glucagon. Tạo tín hiệu đến gan chuyển hóa Glycogen được dự trữ trước đó thành đường Glucose để cung cấp năng lượng cho chúng ta tiếp tục hoạt động đến bữa ăn tiếp theo. Gan cũng có thể tự tạo ra đường Glucose bằng cách sử dụng kết hợp các chất thải, axit amin và chất béo.

III. Đường huyết và bệnh đái tháo đường:

Lượng đường huyết thường sẽ tăng sau bữa ăn và sẽ giảm một vài giờ sau đó khi Insulin đã đưa đường Glucose vào các tế bào. Giữa bữa, đường huyết chỉ nên ít hơn 100 mg/dl. Đây được gọi là mức đường huyết lúc đói của bạn.

Đái tháo đường hay tiểu đường được chia thành 2 loại (týp)

• Với đái tháo đường týp I, cơ thể chúng ta không có đủ Insulin. Hệ miễn dịch tấn công và phá hủy tế bào tuyến tụy – nơi tiết ra Insulin.

• Với đái tháo đường týp II, tế bào không đáp ứng với Insulin như bình thường. Vì thế tế bào tuyến tụy cần tiết ra rất rất nhiều Insulin để giúp di chuyển đường Glucose vào trong tế bào. Và sau một thời gian “làm việc quá sức” như vậy tế bào tuyến tụy trở nên “hỏng” và không còn tiết ra đủ lượng Insulin cần dùng cho cơ thể nữa

Nếu không đủ Insulin, đường Glucose không thể di chuyển vào trong tế bào. Lượng đường Glucose trong máu luôn ở mức cao. Nếu đường huyết đạt mức trên 200 mg/dl sau 2 giờ kể từ khi ăn hoặc luôn giữ ở mức hơn 125 mg/dl, được gọi là tăng Glucose máu.

Hình 2: Chỉ số đường huyết là một trong những thông số quan trọng để chẩn đoán, đánh giá bệnh tiểu đường

Lượng đường Glucose nhiều trong máu trong một khoảng thời gian dài có thể gây hại đến các mạch mang máu giàu oxi đến các cơ quan. Ngoài ra, lượng đường Glucose trong máu cao làm tăng nguy cơ:

• Bệnh tim, Nhồi máu cơ tim, Đột quỵ

• Bệnh thận

• Tổn thương hệ thần kinh

• Bệnh võng mạc tiểu đường

Hình 3: Người bệnh tiểu đường nên kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên để kiểm soát chính xác đường huyết của mình

Người bị bệnh đái tháo đường nên kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên. Tập thể dục, ăn kiêng và điều trị y khoa có thể giúp lượng đường Glucose trong máu ở mức cân bằng ổn định và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra

SV Y Khoa Trần Minh Luân

ĐHQG Tp.HCM – Khoa Y

Nguồn : https://www.webmd.com/diabetes/glucose-diabetes#1