DINH DƯỠNG CHO BÀ BẦU THÁNG CUỐI CÙNG

Trong thai kỳ, chế độ dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng thường tập trung chủ yếu vào việc bổ sung nhiều chất xơ, đạm ít béo, vitamin và muối khoáng từ trái cây, rau củ và một số loại thực phẩm khác.

1/ Các sản phẩm từ sữa:

Trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng, protein và canxi rất cần thiết cho nhu cầu phát triển của trẻ.

Các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp canxi tốt nhất cũng như chứa hàm lượng cao các loại vitamin B, photpho, và các khoáng khác như magie, kẽm.

Sữa chua cũng rất tốt cho mẹ bầu vì có hàm lượng canxi cao, một số loại cung cấp các lợi khuẩn đường ruột, rất tốt cho hệ tiêu hóa.

Ngoài ra, việc uống bổ sung thêm lợi khuẩn đường ruột cũng giúp bạn giảm nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ như tiền sản giật, đái tháo đường thai kỳ, nhiễm trùng âm đạo và dị ứng.

Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp canxi tốt nhất trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng

2/ Các loại đậu:

Đây là nhóm thực phẩm rất tốt trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng vì chúng cung cấp chất xơ, protein, sắt, vitamin B9 (axit folic) và canxi. Thường có trong đậu Hà Lan, đậu nành, đậu phộng, đậu lăng, đậu gà.

Đậu chứa hàm lượng cao vitamin B9, một loại vitamin rất quan trọng cho sức khỏe của mẹ và bé nhưng phần lớn mẹ bầu thường không bổ sung đủ lượng chất này do đó có thể làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh và sinh con nhẹ cân. Hơn nữa, việc không bổ sung đủ lượng vitamin B9 ­cần thiết cũng có thể khiến trẻ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm và các bệnh khác sau này.

Ngoài ra, đậu rất giàu chất xơ, một số loại cũng chứa nhiều sắt, magie và kali.

3/ Khoai lang:

Khoai lang rất giàu beta-caroten, một tiền chất của vitamin A. Vitamin A rất quan trọng cho sự phát triển của bé. Trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng, cần phải bổ sung thêm 10% - 40% lượng vitamin A so với bình thường. Tuy nhiên, bạn cũng phải hạn chế tiêu thụ quá nhiều vitamin A có nguồn gốc từ động vật vì có thể gây ngộ độc cho cơ thể.

Hơn nữa, khoai lang chứa nhiều chất xơ, có thể giúp giảm tình trạng đường huyết cao và cải thiện sức khỏe đường ruột.

4/ Trứng:

Trứng đáp ứng hầu hết nhu cầu dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng.

Một quả trứng chứa khoảng 77 calo cùng với các chất khác như protein, chất béo, vitamin và khoáng.

Mặt khác, trứng là nguồn cung cấp cholin rất dồi dào, đây là một chất thiết yếu cho cơ thể, bao gồm cả sự phát triển của não. Nếu không cung cấp đủ cholin thì sẽ tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở trẻ cũng như làm giảm chức năng não.

5/ Bông cải xanh và các loại rau xanh khác:

Bông cải xanh và rau rất cần thiết trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng vì chúng chứa nhiều chất xơ, vitamin (C, K, A, B9), canxi, sắt và kali.

Đặc biệt chúng rất giàu các chất chống oxi hóa và những chất tốt cho hệ miễn dịch và đường tiêu hóa.

Vì hàm lượng chất xơ cao nên cũng giúp ngăn ngừa táo bón, một vấn đề thường gặp đối với phụ nữ mang thai. Ăn nhiều rau xanh cũng giúp giảm nguy cơ sinh con nhẹ cân.

Rau xanh giúp ngăn ngừa một số vấn đề thường gặp ở bà bầu

6/ Thịt nạc:

Thịt bò, heo và gà cung cấp rất nhiều protein cho cơ thể, đặc biệt thịt bò và heo chứa rất nhiều sắt, cholin và những vitamin B khác – những dưỡng chất cần thiết trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng.

Sắt là một khoáng chất thiết yếu để tạo nên hồng cầu, một “nhà phân phối” oxy cho khắp cơ thể. Phụ nữ mang thai đặc biệt ở tháng cuối cùng cần nhiều sắt hơn bình thường để cung cấp đủ dưỡng chất cho bé.

Nếu hàm lượng sắt trong cơ thể thấp có thể gây thiếu máu, làm tăng gấp đôi nguy cơ sinh non và sinh con nhẹ cân. Hơn nữa, thực phẩm giàu vitamin C như cam, kiwi giúp tăng khả năng hấp thu sắt từ bữa ăn.

7/ Quả mọng:

Quả mọng chứa nhiều nước, các loại đường tốt cho sức khỏe, vitamin C, chất xơ và các chất chống oxi hóa. Hàm lượng cao vitamin C trong chúng sẽ giúp bạn hấp thu sắt tốt hơn.

Ngoài ra, vitamin C cũng rất quan trọng cho làn da của bạn cũng như cần thiết cho hệ miễn dịch.

Một số loại quả mọng tốt cho dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng như dâu tây, việt quất, dâu tằm, …

Hàm lượng cao vitamin C trong quả mọng rất quan trọng cho sức khỏe mẹ bầu và trẻ

8/ Bơ:

Bơ cũng rất quan trọng trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng vì chứa rất nhiều các axit béo không bão hòa (có lợi cho sức khỏe), chất xơ, các vitamin B (đặc biệt vitamin B9), vitamin K, E và C cũng như các khoáng canxi, kali.

Chất béo trong bơ rất tốt cho sự phát triển của da, não và các mô khác ở trẻ và vitamin B9 cũng có thể ngăn ngừa nguy cơ dị tật bẩm sinh.

Kali cũng có thể giúp làm giảm nguy cơ chuột rút và hàm lượng kali trong bơ nhiều hơn so với chuối.

9/ Trái cây sấy:

Trái cây sấy rất giàu năng lượng, chất xơ cũng như vitamin và muối khoáng (sắt, kali) cần thiết trong dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng.

Mận khô chứa rất nhiều chất xơ, kali, vitamin K và sorbitol; chúng là thuốc nhuận tràng tự nhiên và có thể giúp giảm táo bón. Chà là khô cũng rất giàu chất xơ, kali, sắt và các chất khác; có tác dụng làm giãn nở âm đạo và kích thích chuyển dạ.

Lưu ý: Không khuyến khích ăn quá nhiều trái cây sấy trong một lần ăn.

10/ Nước:

Đối với dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng, uống nước đầy đủ rất quan trọng.

Các triệu chứng khi thiếu nước (nhẹ) gồm:

• Đau đầu.

• Lo âu.

• Mệt mỏi.

• Tâm trạng không tốt.

• Giảm trí nhớ.

Hơn nữa, uống nhiều nước cũng giúp giảm nguy cơ táo bón và nhiễm trùng đường tiểu, những biến chứng hay gặp trong thai kỳ.

Mỗi ngày bạn phải uống khoảng 2 lít nước và có thể có thêm nguồn nước bổ sung từ trái cây, rau củ.

Uống nước đầy đủ là vô cùng quan trọng

Ngoài những thực phẩm được đề cập ở trên, bạn cũng nên tránh tiêu thụ những thực phẩm sau:

+ Tránh uống thức uống chứa cồn, caffein.

+ Không ăn thịt sống, tái, xông khói và hạn chế hải sản (vì có thể chứa nhiều thủy ngân).

+ Sữa và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.

+ Một số thuốc như thuốc trị mụn (isotretinoin), thuốc trị vảy nến (acitretin), thuốc trị tăng huyết áp (thuốc ức chế men chuyển).

Chế độ ăn không cung cấp đủ những dưỡng chất thiết yếu có thể ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của bé trong bụng mẹ, vì thế nên chú ý việc dinh dưỡng trong thai kỳ, đặc biệt là dinh dưỡng cho bà bầu tháng cuối cùng. Do đó, mẹ bầu phải đảm bảo bữa ăn có đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.

Sinh viên Y Khoa. Phan Nhật Tiến

Khoa Y – ĐHQG TP. HCM

Nguồn tham khảo:

1. Adda Bjarnadottir (2018), 13 Foods to Eat When You’re Pregnant, https://www.healthline.com/nutrition/13-foods-to-eat-when-pregnant

2. Debra Rose Wilson (2017), The Third Trimester of Pregnancy, https://www.healthline.com/health/pregnancy/third-trimester-developing-baby#preparing-for-birth