NHẬN BIẾT VÀ ĐIỀU TRỊ MỤN ĐẦU TRẮNG

Tuổi dậy thì là một trong những bước ngoặt lớn trong quá trình trưởng thành và phát triển. Ở giai đoạn này, sự thay đổi hormone ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Trong số đó, chúng ta không thể không nhắc đến sự tồn tại của mụn đầu trắng. Vậy mụn đầu trắng là gì? Khi bị mụn đầu trắng, chúng ta nên làm gì để giảm nguy cơ mắc mụn? Hãy tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé.

Sự thay đổi nồng độ hormone ở tuổi dậy thì có ảnh hưởng đến sự hình thành mụn đầu trắng

I. Mụn đầu trắng và mẹo nhận dạng:

Mụn đầu trắng là một dạng của mụn trứng cá không viêm, một bệnh lí thường gặp ở lứa tuổi dậy thì. Khi bước sang độ tuổi này, nồng độ hormone androgen từ tuyến thượng thận tăng lên kích thích các tuyến bã nhờn vùng mặt tiết nhiều dầu. Trong điều kiện thuận lợi, những vi khuẩn thường trú trên da mặt, đặc biệt là Propionibacterium acnes sẽ xâm nhập vào các tuyến này và gây mụn trứng cá.

Mụn đầu đen và mụn đầu trắng là những dạng mụn trứng cá không viêm phổ biến nhất. Gọi là mụn đầu đen khi những cồi mụn (các comedo) tiếp xúc với môi trường bên ngoài (cồi mụn hở). Điều này dẫn đến sự oxi hóa sắc tố melanin (một chất được tìm thấy trong bã nhờn do tuyến bã nhờn sản xuất) tạo thành màu tối thường thấy ở trung tâm mụn đầu đen. Mặt khác, mụn đầu trắng có bề mặt kín (cồi mụn không tiếp xúc với môi trường bên ngoài), trông giống như những chấm nhỏ màu trắng và hơi nhô lên so với bề mặt da. Mụn đầu trắng có thể xuất hiện ở bất kì vùng nào trên cơ thể nhưng thường nhất là trên da mặt, cổ, ngực và lưng.

Mụn đầu trắng (trái) và mụn đầu đen (phải)

II. Tại sao chúng ta lại mắc mụn đầu trắng?

Mụn đầu đen và mụn đầu trắng điển hình là do nang lông bị mắc kẹt. Các tế bào chết trên da của chúng ta thường bong ra cho phép các tế bào da mới hình thành. Đôi khi các tế bào da chết này có thể kẹt lại trong các nang lông. Khi kết hợp với các loại dầu tự nhiên có trong các lỗ chân lông (bã nhờn), mụn có thể hình thành. Loại mụn này xuất hiện không chỉ ở lứa tuổi dậy thì, khi nồng độ hormone androgen tăng cao trong máu mà còn gặp trên những người có làn da dầu, sử dụng nhiều mỹ phẩm hoặc ở những người hút thuốc lá.

Sơ đồ hình thành mụn

Các yếu tố nguy cơ khác của mụn đầu trắng bao gồm:

• Uống nhiều sữa, chế độ ăn uống nhiều chất béo và đường.

• Da khô, thường là do sử dụng kem dưỡng ẩm không đúng cách.

• Độ ẩm trong không khí cao.

• Vệ sinh da không tốt.

• Trị liệu bằng laser hoặc lột da bằng hóa chất (peel da).

• Chấn thương nang lông do nặn các nhân mụn hoặc cào gãi.

III. Điều trị mụn đầu trắng:

Chìa khóa để ngăn chặn sự hình thành và phát triển của mụn đầu trắng nói riêng và mụn trứng cá nói chung là giảm thiểu sự sản xuất dầu quá mức từ tuyến bã nhờn. Khi mắc mụn đầu trắng, các chuyên gia khuyên rằng việc chọn các mỹ phẩm làm đẹp không chứa dầu, rửa mặt hai lần một ngày, ngưng hút thuốc lá, có chế độ ăn giảm đường, chất béo và các sản phẩm từ sữa có thể giảm thiểu sự tiết bã nhờn.

1/ Thuốc bôi ngoài da:

Các phương pháp điều trị tại chỗ như thuốc bôi có thể thoa trực tiếp lên mặt để kiểm soát bã nhờn dư thừa và làm thông thoáng các nhân mụn. Hiệu quả kiểm soát mụn đầu trắng khi sử dụng những sản phẩm này thường mất từ vài tuần đến vài tháng. Do vậy, việc điều trị mụn đầu trắng đòi hỏi một lộ trình kéo dài, có thể mất nhiều năm liền. Những thuốc bôi thích hợp trong điều trị mụn đầu trắng bao gồm:

• Benzoyl peroxide.

• Azelaic acid, glycolic acid, salicylic acid +/- sulfur và resorcinol.

• Retinoids như tretinoin, isotretinoin, adapalene (những thuốc này cần phải có đơn thuốc của bác sĩ).

Ngoài ra, chúng ta có thể thoa kem chống nắng mỗi ngày khi sử dụng thuốc bôi. Đặc biệt khi chúng ta bôi thuốc có bản chất acid và retinoids bởi vì chúng là những hợp chất giúp tẩy lớp da ngoài cùng khiến làn da chúng ta dễ bị cháy nắng hơn.

2/ Thuốc uống:

Bên cạnh sử dụng thuốc thoa ngoài da, bác sĩ có thể kê cho chúng ta các loại thuốc uống để điều trị mụn đầu trắng như thuốc tránh thai (liệu pháp hormone), isotretinoin và kháng sinh. Thuốc kháng sinh có thể cải thiện tình trạng mụn đầu trắng nhưng thường được kê trong những trường hợp mụn trứng cá viêm. Bên cạnh đó, spironolactone (Aldactone), một loại thuốc chống androgen, đôi khi cũng được sử dụng cùng với thuốc tránh thai ở phụ nữ để kiểm soát việc sản xuất bã nhờn.

Tương tự như thuốc bôi, thuốc uống theo toa có thể khiến cho làn da của chúng ta có nguy cơ bị cháy nắng. Chính vì vậy, điều quan trọng là phải thoa kem chống nắng hàng ngày và chọn một sản phẩm có hiệu quả chống nắng tốt.

3/ Thay đổi lối sống và chăm sóc da:

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, thay đổi lối sống và chăm sóc da là một trong những biện pháp quan trọng. Đối với một làn da dễ bị mụn, chúng ta nên sử dụng các loại kem dưỡng ẩm hoặc mỹ phẩm không làm che lấp các lỗ chân lông (không có tính sinh cồi mụn) và dễ dàng rửa trôi dầu và chất bẩn trên da mặt.

Sử dụng các loại thuốc bôi ngoài da, kem dưỡng ẩm và mỹ phẩm thích hợp để bảo vệ làn da khỏi mụn đầu trắng

Chăm sóc da hai lần/ngày vào mỗi buổi sáng khi mới tỉnh dậy và tối trước khi đi ngủ:

• Rửa mặt ít nhất 30 giây/lần, đồng thời thoa nhẹ mặt, không cào gãi.

• Dùng witch hazel hoặc toner.

• Để kem dưỡng ẩm khô trước khi thoa kem chống nắng và mỹ phẩm trang điểm.

• Rửa mặt sau giờ làm việc vào buổi trưa.

• Đừng đi ngủ mà chưa rửa lớp trang điểm vì điều này khiến dầu tích tụ nhiều trong lỗ chân lông, dễ tạo thành các cồi mụn.

4/ Ăn uống và tập thể dục:

Tránh sử dụng đường phụ gia, chất béo hoặc các sản phẩm có nguồn gốc từ sữa trong bữa ăn. Những chất này có thể làm nặng hơn tình trạng viêm nhiễm và hình thành mụn trứng cá cũng như mụn đầu trắng. Đồng thời, hạn chế sử dụng thực phẩm đã qua chế biến và kẹo ngọt.

Bên cạnh đó, chúng ta nên sử dụng nhiều rau củ quả vì chúng chứa nhiều chất chống oxi hóa nên có thể kiểm soát được các gốc tự do và quá trình viêm. Tập thể dục hàng ngày cũng mang lại hiệu quả tương tự.

Mụn đầu trắng là một bệnh lý khá phổ biến ở lứa tuổi dậy thì. Việc hiểu được những yếu tố nguy cơ, lựa chọn các sản phẩm phù hợp đồng thời chăm sóc da đúng cách, tập thể dục thường xuyên sẽ hạn chế được sự hình thành mụn.

Phan Thế Anh – Sinh viên Y5 Khoa Y – ĐHQG

Nguồn:

1. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/comedonal-acne#traditional-treatments

2. https://dermnetnz.org/topics/comedonal-acne/